Geschiedenis
article | Temps de Lecture7 min
De Villa Cavrois, ontworpen tussen 1929 en 1932, is het meest emblematische werk van de architect Mallet-Stevens. Daarom werd het in 1990 op de monumentenlijst geplaatst en in 2001 door de staat aangekocht.
Een beetje geschiedenis
Aan het begin van de 20eeeuw was Nord een van de meest geïndustrialiseerde regio's van Frankrijk. Roubaix en Tourcoing waren belangrijke centra van textielproductie, wat Roubaix de naam "stad met de duizend schoorstenen" opleverde. Cavrois-Mahieu, opgericht in 1865, produceerde eersteklas stoffen voor Parijse huizen. In 1923 had het bedrijf, dat vijf fabrieken had, bijna 700 mensen in dienst.
Paul Cavrois, de eigenaar van het bedrijf, besloot een huis te bouwen voor zijn gezin. In 1922-1923 kocht hij een stuk grond in Croix, aan de rand van Roubaix. Sinds 1870 verhuisde de industriële bourgeoisie hun huizen weg van de fabrieken om te genieten van een gezondere omgeving en een betere levenskwaliteit. In de gemeente Croix staan imposante burgerwoningen, echte kastelen, gekenmerkt door hun neoregionalistische stijl. In dit landschap staat het moderne silhouet van de villa van Robert Mallet-Stevens in schril contrast.
© Archives Cavrois - Droits réservés
Ontmoeting met Mallet-Stevens
Paul Cavrois was van plan een villa te bouwen voor zijn gezin van zeven kinderen. In eerste instantie deed hij een beroep op Jacques Gréber (1882-1962), een architect die populair was bij de lokale elite. Hij stelde een woning voor in de "neo-regionalistische" stijl, die toen in de mode was. Dit eerste project, bekend van zeven tekeningen, werd nooit gerealiseerd.
In 1929 vertrouwde Paul Cavrois de bouw van zijn villa toe aan een veel vernieuwender architect, Robert Mallet-Stevens. De twee mannen hadden elkaar waarschijnlijk ontmoet in Parijs op deExposition des Arts Décoratifs van 1925, waar het paviljoen voor textielproductie in Roubaix en Tourcoing naast het werk van Mallet-Stevens stond: het paviljoen voor toerisme en een plein, waarvan de kubistische bomen, getekend door de architect en de gebroeders Martel, een schandaal veroorzaakten.
© Archives Cavrois - Droits réservés
Niets had Paul Cavrois en zijn vrouw Lucie voorbestemd om opdracht te geven voor een dergelijke villa: het echtpaar was geen verzamelaar en had ook geen banden met avant-gardistische kringen. Ze werden ongetwijfeld verleid door het vooruitzicht van de gezonde, comfortabele en moderne leefomgeving die Mallet-Stevens hen beloofde. Misschien wilden ze ook de mensen om hen heen verrassen en verbazen met een huis dat niet alledaags was.
Hoe dan ook, Paul en Lucie Cavrois, overtuigd door het bezoek aan de rue Mallet-Stevens, die de architect net had voltooid in Parijs, gaven hemde volledige vrijheid om hun gezinswoning te ontwerpen, zolang ze zich strikt hielden aan het toegewezen budget. Mallet-Stevens ontwikkelde zijn project in 1929 en de villa werd drie jaar later ingewijd, ter gelegenheid van het huwelijk van een van de dochters van de familie, Geneviève.
© Droits réservés - collection particulière
Een modern kasteel
Omdat de archieven van Mallet-Stevens zijn verdwenen, is het moeilijk om het ontwerp van de villa te achterhalen, waarvan het resultaat het meest geslaagde voorbeeld is van zijn architectonische denkwijze.
Mallet-Stevens stelde zich de Villa Cavrois voor als een echt modern kasteel.
Eenkasteel, zo is de residentie door zijn imposante proporties (een 60 m lange gevel, 2.800 m² vloeroppervlakte) en zijn verdeling in twee symmetrische vleugels, erfgenaam van de traditie van zeventiende-eeuwse aristocratische residenties.
De villa ismodern door de eenvoud van de volumes, de afwezigheid van ornamenten in het decor, het grote aantal platte daken, de ultramoderne uitrusting (centrale verwarming, telefonie, elektriciteit, lift, enz.) en het gebruik van industriële materialen en technieken (glas, metaal, staal).
© Jean-Christophe Ballot / Centre des monuments nationaux
Toen hij de villa ontwierp, beperkte Mallet-Stevens zich niet tot het tekenen van de architecturale volumes: hij tekende ook het volledige interieur uit, tot het kleinste meubelstuk. Hiermee dreef hij het concept van het "totale werk", dat hij verdedigde binnen de Union des Artistes modernes, tot het uiterste. Zijn werk als assembleur had hij ook te danken aan zijn ervaring als filmdecorontwerper.
De interieurs van de Villa Cavrois vertonen gelijkenissen met de interieurs die hij een paar jaar eerder had ontworpen voor de films van Marcel L'Herbier. Volgens de architect moet het huisdecor, een leefomgeving, de psychologie weerspiegelen van degenen die er wonen, in dit geval een burgerlijk gezin.
© Reproduction Thomas Thibaut / Centre des monuments nationaux
De verlaten villa
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de villa bezet door het Duitse leger en omgebouwd tot kazerne. Na de bevrijding liet de familie Cavrois het interieur van de villa aanpassen door architect Pierre Barbe, die twee appartementen inrichtte voor de zonen van de familie.
Na de dood van Madame Cavrois in 1986 werd het pand verkocht aan een projectontwikkelaar die het terrein wilde ontwikkelen...
© Droits réservés - collection DRAC Hauts-de-France
De wedergeboorte van een monument
De villa werd verlaten, viel ten prooi aan vandalisme en ging snel achteruit, ondanks het feit dat het in 1990 op de monumentenlijst werd geplaatst. Dankzij de inspanningen van een natuurbeschermingsorganisatie verwierf de staat in 2001 een groot deel van het landgoed: de villa en het centrale deel van het park.
© Stéphane Couturier - Artedia
De Regionale Dienst voor Culturele Zaken (DRAC) voor de regio Nord-Pas-de-Calaisondernam onmiddellijk grote werkzaamheden om het dak en de plafonds te restaureren. Het Centre des monuments nationaux restaureerde vervolgens het terrein tussen januari 2012 en april 2013 en het interieur van de villa tussen juli 2012 en mei 2015. Al dit werk, uitgevoerd onder toezicht van Michel Goutal - hoofdarchitect van historische monumenten - is geschat op 23 miljoen euro.
Het heeftdertien jaar geduurd om de villa en het terrein terug te brengen in de staat van 1932. Voor dit uitzonderlijke project was diepgaand historisch en archeologisch onderzoek nodig en werden de vaardigheden van hooggekwalificeerde ambachtslieden ingezet om het ontwerp van Mallet-Stevens zo getrouw mogelijk na te bootsen.
Kom zelf kijken!
© Stéphane Couturier - Artedia
